Mianem neuronauki określamy interdyscyplinę naukową zajmującą się badaniami układu nerwowego, a przede wszystkim Ośrodkowego Układu Nerwowego. Nauronaukę należy postrzegać szeroko jako łączącą wiedzę z zakresu medycyny, biologii, psychologii, biofizyki i biochemii.
Santiago Ramon y Cajal to postać, która wniosła znaczący wkład w dziedzinę neuronauki. Był hiszpańskim neurobiologiem, który dokonał wielu ważnych odkryć w dziedzinie medycyny, zwłaszcza w obszarze systemu nerwowego, za co w 1906 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Badał różnice między neuronami, a komórkami glejowymi, zgłębiał charakter i rolę sieci neuronowych oraz struktury ośrodkowego układu nerwowego. Jego praca wyraźnie poprawiła nasze zrozumienie roli mózgu i jego funkcji oraz mechanizmów działania.
Odkrycia Santiago Ramona y Cajala wywarły ogromny wpływ na szeroko pojętą neuronaukę. Jako pierwszy zaproponował doktrynę neuronów, która głosi, że układ nerwowy składa się z pojedynczych komórek zwanych neuronami, a nie z sieci połączonych ze sobą komórek. To on zidentyfikował również różnice między neuronami, a komórkami glejowymi, opracował metody barwienia i znakowania neuronów w celu badania ich struktury i połączeń oraz zaproponował ideę sieci neuronowych.
Rola neuronauki w detekcji nieszczerości
Od wielu lat badaniom podlega związek między neuronauką, a wykrywaniem kłamstw. Naukowcy przyjrzeli się jak mózg reaguje na mówienie nieprawdy i odkryli, że istnieją w nim pewne obszary, które są aktywowane bardziej, gdy ktoś kłamie, niż kiedy mówi prawdę. Regiony te obejmują ciało migdałowate, korę przedczołową i przednią korę zakrętu obręczy. Ponadto techniki neuroobrazowania, takie jak funkcjonalny rezonans magnetyczny, zostały wykorzystane do pomiaru aktywności mózgu ludzi podczas kłamstwa i ujawniły szereg korelacji między aktywnością mózgu, a oszustwem.
Badania sugerują również, że pewne zmiany neurochemiczne, takie jak zwiększony poziom oksytocyny, mogą być związane z kłamstwem. Jest to ściśle skorelowane z poglądem, że kłamstwo wymaga większego wysiłku poznawczego, niż mówienie prawdy, a mózg musi pracować ciężej, aby skonstruować fałszywą narrację (zjawisko reakcji ciała na wypowiedzenie czegoś innego, niż ślady pamięci to dysonans poznawczy).
Czym jest dysonans poznawczy?
Dysonans poznawczy to zjawisko psychologiczne, które pojawia się, gdy dana osoba ma dwa lub więcej sprzecznych przekonań lub wartości. Może on prowadzić do uczucia dyskomfortu, niepokoju i napięcia. Może również skutkować zmianą postaw, przekonań i zachowań osoby w celu zmniejszenia tego dysonansu.
Jeśli chodzi o aktywność mózgu, dysonans poznawczy wiąże się ze zwiększoną aktywnością kory przedczołowej, która jest obszarem mózgu odpowiedzialnym za podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów i samoregulację. Badania wykazały również, że dysonans poznawczy może prowadzić do zwiększonej aktywności ciała migdałowatego, czyli obszaru mózgu odpowiedzialnego za przetwarzanie emocji.
Reakcje psychofizjologiczne na dysonans poznawczy mogą obejmować przyspieszenie akcji serca, zwiększone przewodnictwo elektryczne skóry i wzmożone napięcie mięśni. Reakcje te wykorzystuje się do detekcji nieszczerości, ponieważ reakcja organizmu na dysonans poznawczy może wskazywać, że dana osoba odczuwa niepokój lub dyskomfort. Reakcje te nie są jednak zawsze jednoznaczne i nie wskazują bezpośrednio na kłamstwo, dlatego ważne jest, aby testy przeprowadzał wykwalifikowany ekspert, który odpowiednio je dobierając, a następnie dokonując ich analizy poprawnie zakwalifikuje osobę badaną do grona osób prawdomównych, lub nie.
Ogólnie rzecz biorąc, neuronauka dostarczyła ważnych informacji na temat mechanizmów leżących u podstaw kłamstwa i oszustwa oraz pomogła w opracowaniu lepszych technik wykrywania kłamstwa. Badania neuroobrazowe i neurochemiczne pomogły zidentyfikować obszary mózgu, które są najbardziej aktywne, gdy ktoś kłamie, i pozwoliły naukowcom opracować nowe metody wykrywania oszustwa.
